Μια από τις σημαντικότερες εφαρμογές της τεχνολογίας των τελευταίων ετών είναι το διαδίκτυο (ίντερνετ) Η χρήση του επεκτείνεται ραγδαία μεταξύ όλων των ηλικιακών ομάδων, η πρόσβαση έχει πλέον γίνει εφικτή στον καθένα και υπολογίζεται ότι περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως είναι χρήστες των υπηρεσιών του διαδικτύου, με τον αριθμό αυτό να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Οι διαφημίσεις στα μέσα ενημέρωσης μας κατακλύζουν και πλεόν οι περισσότεροι όχι μόνο έχουν πρόσβαση από τον υπολογιστή του σπιτιού τους, αλλά ακόμη και από το κινητό τηλέφωνο. Φτάσαμε στο σημείο τα κινητά που δεν έχουν αυτήν την δυνατότητα να θεωρούνται «ξεπερασμένα», ιδίως μεταξύ των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων Είναι λοιπόν τόσο αναγκαία η διαρκής χρήση του διαδικτύου; Είμαστε όντως ανίκανοι να κάνουμε οτιδήποτε έαν δεν είμαστε διαρκώς «online» (σε συνεχή πρόσβαση); Ή μήπως είναι και αυτή μια τεχνητή ανάγκη που μας δημιούργησαν οι νέες τεχνολογίες και οι σπόνσορές τους; Και είναι η συνεχής χρήση ακίνδυνη; Η απάντηση είναι ότι η διαρκής χρήση όχι απλά δεν είναι ακίνδυνη, αλλά μπορεί να γίνει και πολύ επικίνδυνη. Εθισμός στο διαδίκτυο όνομάζεται μια νέα ψυχιατρική διαταραχή που αναγνωρίζεται πλεόν επίσημα και σύντομα θα ενταχθεί στον κατάλογο των αναγνωρισμένων ψυχιατρικών παθήσεων. Συμφωνα με επίσημες έρευνες παγκοσμίως, περίπου 5 με 10% των χρηστών του διαδικτύου πάσχει από αυτή, το ίδιο ισχύει και στην Ελλάδα. Μάλιστα, στις Ασιατικές χώρες τα ποσοστά είναι ακόμα μεγαλύτερα, φτάνουν το 14%! Οπως είναι προφανές από τον όρο εθισμός, η διαταραχή αυτή ανήκει στην κατηγορία των διαταραχών εθισμού, όπως στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά!

Ποια είναι λοιπόν τα συμπτώματά της νεάς αυτής πάθησης; Από τι πρέπει να προφυλάχθουμε; Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά που ανευρίσκονται σε άλλες διαταραχές που ανήκουν στο ευρύτερο φάσμα των εξαρτήσεων, μιλάμε δηλαδή για εξαρτημένα άτομα. Ετσι λοιπόν, όπως και στις ουσίες, παρουσιάζονται φαινόμενα όπως: η ανοχή, δηλαδή το άτομο χρειάζεται όλο και περισσότερες ώρες ημερησιώς στο διαδίκτυο για να ικανοποιήσει τις «ανάγκες του», και το στερητικό σύνδρομο, δηλαδή εαν το άτομο δεν έχει πρόσβαση το διαδίκτυο μπορεί να εκδηλώσει συμπτώματα στέρησης, όπως νεύρα, ανησυχία, θυμός, άγχος, έως και κατάθλιψη! Επιπλέον, όπως και σε προχωρημένα στάδια εξάρτησης από ουσίες, το διαδίκτυο γίνεται στη ζωή του εξαρτημένου ατόμου σημαντικότερη προτεραιότητα από την οικογένεια, τους φίλους και την εργασία. Πολλοί στερούνται τον ύπνο τους και παραμέλουν τα οικογενειακά και επαγγελματικά καθήκοντα τους. Το άτομο αισθάνεται μια ακατανίκητη επιθυμία να είναι σε συνεχή σύνδεση και μόνο αν τα καταφέρει αισθάνεται ανακουφισμένο. Νιώθει μια ανεξέλεγκτη παρόρμηση να συνδεθεί στο δίκτυο και χρησιμοποιεί κάθε δυνατή πηγή να τα καταφέρει. Και ποιοι είναι οι κίνδυνοι της εξάρτησης αυτής; Υπάρχουν βλαβερές συνέπειες;

Όπως σε κάθε εξάρτηση οι κίνδυνοι είναι πολλαπλοί και δύσκολα αντιμετωπίσιμοι. Η κοινωνική αποξένωση και η απομόνωση στον εαυτό είναι από τους βασικότερους. Γιατί φαινομενικά, μέσω του διαδικτύου κάνεις καινούργιους φίλους και επικοινωνείς με ανθρώπους από όλον τον κόσμο. Μόνο που η επικοινωνία αυτή είναι εικονική και οι καινούργιες φιλίες μια ψευδαίσθηση...Στην πραγματικότητα το άτομο είναι κλεισμένο σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και η απλή καθημερινή επαφή χάνεται...Και η έλλειψη της διαπροσωπικής επαφής μπορεί να επιφέρει σοβαρότερες συνέπειες από ότι φανταζόμαστε. Διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα, στη λειτουργία των αγγείων, μεταβολές στις ορμόνες και αύξηση του άγχους είναι μόνο μερικές από αυτές. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι επηρεάζονται οι κοινωνικές δεξιότητες και επιβραδύνεται η ψυχική και νοητική ανάπτυξη του ατόμου, διότι χάνεται η διαπροσωπική επικοινωνια που είναι αυτή που ικανοποιεί όλες τις βασικές αισθήσεις του ανθρώπου, τις άκρως απαραίτητες για την ολοκληρωμένη ανάπτυξή του. Ετσι τελικά, ενώ πιστεύει κανείς ότι με το διαδίκτυο κάνει πολλούς καινούργιους φίλους, στην πραγματικότητα αυτό είναι μια ψευδαίσθηση κοινωνικότητας με αποτέλεσμα η προσωπική μοναξιά να μεγαλώνει. Η τελική κατάληξη όλων αυτών μπορεί να είναι μέχρι και η κατάθλιψη... Προσφάτως δημιουργήθηκαν στο Πεκίνο και στο Αμστερντάμ κλινικές απεξάρτησης από τον εθισμό στο διαδίκτυο, με τη θεραπεία να διαρκεί μήνες. Ανάλογες κλινικές ετοιμάζονται στην Αμερική, γεγονός που δείχνει τη σοβαρότητα του προβλήματος. Με όλα αυτά δε θέλουμε να καταδικάσουμε βεβαίως την χρήση του διαδικτύου. Οι ευκολίες που προσφέρει είναι πολλές και αν κανείς το χρησιμοποιεί σωστά σαφέστατα διευκολύνει τη ζωή του. Απλά πρέπει ο καθένας προσωπικά να έχει υπόψιν ότι και σε αυτή την περίπτωση ισχύει το «παν μέτρον άριστον». Και ότι η αληθινή διαπροσωπική επικοινωνία είναι ανεκτίμητη και αναντικατάστατη.

Σε ότι αφορά τους γονείς, οφείλουν να είναι ενήμεροι και να λάβουν μέτρα ώστε να προστατεύσουν τα παιδιά τους. Το σημαντικότερο είναι να γνωρίσουν και οι ίδιοι το μέσο αυτό και αν είναι δυνατόν κάποιες φορές να «σερφάρουν» μαζί με τα παιδιά τους, ώστε να τα κατευθύνουν. Και όπως και σε άλλες περιπτώσεις πρέπει να θέτουν κάποια όρια στο χρόνο χρήσης, αφού όμως προηγουμένως το έχουν συζητήσει με το παιδί. Σε πιο πρακτικό επιπέδο, καλό είναι ο υπολογιστής να βρίσκεται σε κοινόχρηστους χώρους του σπιτιού και όχι στο παιδικό δωμάτιο, ώστε να ελέγχεται διακριτικά η δραστηριότητα του παιδιού. Πάντα όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πλήρης απαγόρευση δεν οδηγεί πουθενά, γιατί το παιδί ενεργώντας αντιδραστικά θα βρει τρόπους να χρησιμοποιήσει το «απαγορευμένο προιόν». Συνεπώς, όπως και για όλα τα άλλα θέματα, μόνο ο διάλογος μαζί του για τις ωφέλειες, αλλά και τους κινδύνους του διαδικτύου θα το βοηθήσει να καταλάβει τη χρησιμότητα του μέσου αυτού και να συνειδητοποιήσει ότι πραγματική κοινωνική επαφή βρίσκεται έξω από τον υπολογιστή, στον αληθινό κόσμο...